آسانسورهای دو سرعته (AC2)
آسانسورهایی هستند که استارت و استپ حرکتی آنها کاملا مشهود و محرز و همراه با شوک می باشد، جزء آسانسورهای دوسرعته محسوب می گردند چرا که تغییرات سرعت آسانسور بطور ناگهانی بوده و کابین هنگام شروع به حرکت در کسری از ثانیه از حالت سکون بدون هیچ معطلی به حداکثر سرعت خود ( معمولا یک متر بر ثانیه) رسیده و هنگامی که به سطح (level) طبقه نزدیک میگردد موتور آسانسور از دور تند (همان سرعت یک متر برثانیه) به دور کند (معمولا کمتر از نیم متر برثانیه) تغییر سرعت داده و سرانجام از حرکت باز می ایستد.
اکثر آسانسورهایی که سالهای گذشته در ساختمانها نصب شده از نوع دو سرعته می باشند.
موتور آسانسورهای دوسرعته دارای دو سرعت است که استارت با دور تند و استپ توسط دور کند انجام میگردد. سیستم کنترل یا تابلو فرمان آسانسورهای دوسرعته نیز طوری طراحی گردیده که موتور دو سرعته این آسانسورها را کنترل نماید. این تابلو فرمانها بدون استفاده از درایو کنترل سرعت و توسط چهار عدد کنتاکتور جهت سرعت تند، سرعت کند، جهت بالا ، جهت پایین موتور آسانسور را مدیریت می­ نماید. این سیستم دارای اشکالاتی است که به اختصار به آنها می­ پردازیم:

مصرف انرژی و جریان برق فوق العاده بالا
استهلاک بالای قطعات
کیفیت پایین حرکتی
سرویس و نگهداری سختتر
Leveling( همسطح سازی ) غیر دقیق
erro و خرابی های بالا
هزینه های بالا
محدودیت در انتخاب سرعت و ظرفیت آسانسور در پیاده سازی سیستم با روش دوسرعته
تغییرات ناملایم و پله ای سرعت بصورت ناگهانی از دور تند به دور کند
شوک حرکتی در حین استارت و استپ حرکت و افول کیفیت حرکتی آسانسور و عدم قابلیت پیاده سازی در ساختماهای حساس
کاهش عمر قطعات در اثر شوک حرکتی
انتقال شوک و ضربه های موتور به سازه ساختمان
سر و صدای بالا ناشی از تغییرات سرعت موتور و کنتاکتورهای تابلو فرمان

هزینه های اولیه آسانسورهای دوسرعته (نصب و قطعات) نسبت به آسانسورهای 3VF (دور متغیر) کمترتر است اما در یک بازه زمانی تعریف شده باتوجه به موارد ذکر شده فوق هزینه های یک آسانسور دوسرعته گرانتر از آسانسورهای 3VF (دور متغیر) خواهد بود.
مصرف انرژی آسانسور های دو سرعته به چند دلیل بالاست. آسانسورهای دوسرعته بر خلاف آسانسورهای 3VF مدت زمان زیادی از حداکثر ولتاژ و فرکانس برق استفاده می نمایند به عبارت دیگر آسانسورهای دو سرعته بلافاصله با حداکثر سرعت تعریف شده خود شروع به حرکت می نمایند اما آسانسورهای 3VF به تدریج ولتاژ و فرکانس آنها در نتیجه سرعت آنها افزایش می یابند، این نشان می دهد که آسانسورهای دو سرعته مدت زمان زیادی از حداکثر ولتاژ و فرکانس برق استفاده می کند.
نتیجه این قضیه این است که اینرسی ( مقاومت در برابر حالت جدید یا میل به تداوم حالت قبلی سیستم) باعث افزایش مصرف انرژی آسانسورهای دوسرعته می­گردد، چرا که آسانسورهای دوسرعته بطور ناگهانی تغییر وضعیت می­ دهند.

کیفیت حرکتی این نوع آسانسورها نیز بدلیل تغییرات ناگهانی سرعت پایین است چرا که مسافران بطور کامل شوک ناگهانی حرکت را احساس کرده و نتیجه این است که این نوع آسانسورها از کارایی لازم در ساختمانهای عمومی ( از جمله بیمارستانها و ...) برخوردار نخواهند بود.
حتی سر و صدای ناشی از ترمز موتور ، الکترو موتور ، کنتاکتورهای تابلو فرمان نیز باعث نارضایتی طبقات فوقانی نزدیک به موتور خانه آسانسور می گردد.
نکته مهم دیگر این است که آسانسورهای دوسرعته بدلیل فقدان سیستم کنترل سرعت درایو (inverter) می بایست توسط موتورهای گیربکس دار پیاده سازی گردند زیرا برق شهری سه فاز 380 ولت 50 هرتز باعث چرخش دور بالای فلکه فلایول موتور شده و این دور بالا بایستی توسط گیربکس به دور پایین تر (یک متر بر ثانیه) و همچنین قدرت بالاتر تبدیل شود. بنابراین آسانسورهای دوسرعته قابلیت پیاده سازی با موتورهای بدون گیربکس (Gearless) را ندارند.
با توجه به مطالب ذکر شده فوق نتیجه منطقی و طبیعی این است که هزینه های نگهداری و پشتیبانی این نوع آسانسورها در مقایسه با آسانسورهای دور متغییر (3VF) بخصوص در حالتی که از قطعات بی کیفیت استفاده شده است بسیار بالاتر خواهد بود.
اما با توجه به تنوع قطعات می­توان معایب فوق را تا سطح قابل ملاحظه ای کاهش داد. بعنوان مثال می توان بجای استفاده از کنتاکتورهای کیفیت پایین در تابلو فرمان از کنتاکتورهای مرغوب و کم صداتر استفاده نمود تا تمامی مسائل ذکر شده فوق از جمله عمر مفید ، سرو صداها و ... را نیز تا حدودی حل نمود. این قضیه را می­توان برای سایر قطعات یک آسانسور تعمیم داد بدین ترتیب که از قطعات با کیفیت و مرغوب استفاده نمایند.
آسانسورهای تک سرعته (VVVF)
آسانسورهای دارای درایو کنترل سرعت یا به اصطلاح دارای Inverter که آسانسورهای تک سرعته یا همان VVVF نامیده می شوند، آسانسورهای تک سرعته ، دارای حرکتی نرم چه در شتاب مثبت (استارت) و چه در شتاب منفی (استپ) می باشند که می توان روی نمودار سرعت زمان (V.T) حرکت آنرا بصورت منحنی نمایش داد.
برخلاف نمودار سرعت زمان آسانسورهای دوسرعته که حرکت آنها بصورت خطی و با شتاب بالا (در زمان استارت و استپ) انجام میشود و شتاب بالای حرکتی باعث ایجاد شوک به کابین و مسافرین میگردد.
پس نتیجه میگیریم در آسانسورهای VVVF مسافرین به دلیلی نرمی حرکت کابین آسانسور، متوجه استارت و استپ موتور آسانسور نمیشوند.
این مسئله به دلیل کنترل ولتاژ و فرکانس برق شهری توسط Inverter می باشد، به این ترتیب که فرکانس و ولتاژ اولیه ی اعمال شده از تابلو به موتور بسیار پایین بوده و به تدریج Inverter آنرا افزایش داده تا به فرکانس 50Hz (حداکثر فرکانس برق شهری) و ولتاژ 380V (حداکثر ولتاژ برق سه فاز شهری) می رساند که در نهایت موتور به حداکثر سرعت تعریف شده ی خود رسیده و تا قبل از مرحله ی دوراندازی با این سرعت به حرکت خود ادامه می دهد.

وجود Inverter (اینورتر) در سیستم کنترل آسانسور باعث صرفه جویی در مصرف برق شهری می شود و علت آن این است که آسانسور در کورس حرکتی خود قسمتی از مسیر را (هنگام استارت و استپ) با ولتاژ پایین تر از حد نهایی (380) طی می کند، همچنین اتلاف انرژی که در آسانسورهای دوسرعته هنگام ترمز صورت می گیرد در آسانسورهای VVVF تقریبا به صفر رسیده است زیرا همانطور که میدانید در آسانسورهای دوسرعته وقتی برق به یکباره قطع می گردد ترمز مسئول متوقف ساختن موتور می باشد در صورتیکه در آسانسورهای VVVF ابتدا inverter سرعت حرکت موتور را به صفر رسانده سپس ترمز فعال می شود.
این مسئله در زمان استارت نیز صادق است، یعنی وقتی سیستم کنترل فرمان بصورت ناگهانی ولتاژ 380 را اعمال میکند اینرسی کابین باعث هدر رفتن انرژی برق میشود ، در صورتیکه اگر حرکت آرامتر صورت پذیرد مقاومت کابین در برابر حرکت کاهش یافته و مصرف انرژی نیز خود به خود کاهش می یابد. در یک جمع بندی معایب استفاده از سیستم دو سرعته و مزایای سیستم VVVF بدین شرح می باشد:

-مزایای آسانسورهای مجهز به سیستم VVVF:

1- کیفیت حرکتی بالا و حرکت نرم و بدون لرزش و بدون شوک حرکتی
2- کاهش استهلاک قطعات به ویژه ترمز موتور که در سیستم دو سرعته نقش اساسی در استپ کابین دارد اما در سیستم 3VF خیر
3- افزایش عمر مفید قطعات از جمله موتور گیربکس و سیستم تابلو فرمان
4- کاهش صدای آسانسور
5- کاهش قابل ملاحظه مصرف انرژی و برق
6- عدم محدودیت در انتخاب سرعت و ظرفیت
اصلاح ضریب قدرت (CosΦ) :
اختلاف فاز بین ولتاژ (v) و جریان (i) که معمولا جریان عقب تر از ولتاژ است ، باعث به وجود آمدن توان راکتیو و بازگشت این توان غیر مفید به شبکه برق مصرفی می گردد.
درنتیجه این مسئله باعث کاهش توان موتور می گردد.
در سیستمهای VVVF به خاطر یکسو شدن ولتاژهای AC به DC و هم فاز شدن جریان و ولتاژ ، توان راکتیو به حداقل مقدار خود می رسد. و با توجه به اینکه توان موتور نسبت مستقیم با ضریب اصلاح قدرت دارد، هر چه ضریب به عدد یک نزدیکتر باشد در نتیجه مقدار توان اکتیو نیز بیشتر خواهد شد.